Πέμπτη 6 Νοεμβρίου 2008

Σάββατο 1 Νοεμβρίου 2008

Χρόνοι

Χρόνος τοῦ ῥήματος λέγεται ὁ ῥηματικὸς τύπος ποὺ φανερώνει πότε γίνεται αὐτὸ ποὺ σημαίνει τὸ ῥῆμα καὶ πῶς.

Οἱ χρόνοι στὴν ὁριστικὴ

Ἡ ὁριστικὴ ἔγκλιση ἔχει ἐφτὰ χρόνους. Αὐτοὶ εἶναι:

ἐνεστώτας φανερώνει κάτι ποὺ γίνεται τώρα (μὲ διάρκεια ἤ μὲ ἐπανάληψη): ὁ μαθητὴς γράφει - ἀεὶ τὰ αὐτὰ λέγω.

παρατατικὸς φανερώνει κάτι ποὺ γινόταν στὸ παρελθόν (μὲ διάρκεια ἤ μὲ ἐπανάληψη): ὁ μαθητὴς ἔγραφε – Σωκράτης ὥσπερ ἐγίγνωσκεν οὕτως ἔλεγε.

(ἁπλός) μέλλοντας φανερώνει κάτι ποὺ θά γίνει ἤ θὰ γίνεται στὸ μέλλον: ἐγὼ γράψω - ἐγὼ ὑμῖν ἐρῶ.

ἀόριστος φανερώνει κάτι ποὺ ἔγινε ἀόριστα στὸ παρελθόν (ἄσχετα ἄν κράτησε πολὺ ἤ λίγο): ὁ μαθητὴς ἔγραψε - ἐβασίλευσε δώδεκα ἔτη.

παρακείμενος κυρίως φανερώνει κάτι ποὺ ἔχει γίνει στὸ παρελθὸν καὶ ὑπάρχει τῶρα συντελεσμένο: ὁ μαθητὴς γέγραφε (ἔχει γράψει κάτι ποὺ τώρα εἶναι τελειωμένο) – οἱ πολέμιοι σπονδὰς λελύκασι.

ὑπερσυντέλικος φανερώνει κάτι ποὺ εἶχε γίνει, δηλ. κάτι ποὺ ἦταν συντελεσμένο σὲ κάποιο χρονικὸ σημείο τοῦ παρελθόντος: ὁ μαθητὴς ἐγεγράφει (εἶχε γράψει κάτι στὸ παρελθὸν ποὺ ἦταν τελειωμένο καὶ ποὺ τώρα μπορεὶ νὰ μὴν ὑπάρχει) – οὗτος προαφῖκτο εἰς Σικελίαν (εἶχε φτάσει πρωτύτερα καὶ βρισκόταν τότε ἐκεί).

συντελεσμένος μέλλοντας φανερώνει κάτι ποὺ θὰ ἔχει γίνει, δηλ. κάτι ποὺ θὰ εἶναι συντελεσμένο, σὲ κάποιο χρονικὸ σημείο τοῦ μέλλοντος: ὁ μαθητὴς γεγραφὼς ἔσται (θὰ ἔχει γράψει κάτι ποὺ θὰ εἶναι τελειωμένο σὲ ὁρισμένη στιγμὴ τοῦ μέλλοντος) - ἡ πόλις ἔσται τετειχισμένη.

Ἀπὸ τοὺς χρόνους στὴν ὁριστικὴ:

α) ὁ ἐνεστῶτας καὶ κατὰ ἕνα μέρος ὁ παρακείμενος ἀναφέρονται κανονικὰ στὸ παρόν. Ὁ παρατατικὸς, ὁ ἀόριστος, ὁ ὑπερσυντέλικος καὶ κατὰ ἕνα μέρος ὁ παρακείμενος ἀναφέρονται στὸ παρελθόν΄ ὁ (ἁπλός) μέλλοντας καὶ ὁ συντελεσμένος μέλλοντας ἀναφέρονται στὸ μέλλον.

β) ὁ ἐνεστῶτας, ὁ παρατατικὸς καὶ κάποτε ὁ (ἁπλός) μέλλοντας παρουσιάζουν αὐτὸ ποὺ σημαίνει τὸ ῥῆμα σὰν κάτι ἐξακολουθητικό, ποὺ διαρκεῖ μὲ συνέχεια ἤ μ’ ἐπανάληψη΄ ὁ ἀόριστος καὶ κάποτε ὁ (ἁπλός) μέλλοντας τὸ παρουσιάζουν συνοπτικά (ἰδωμένο στὸ σύνολό του)΄ ὁ παρακείμενος, ὁ ὑπερσυντέλικος καὶ ὁ συντελεσμένος μέλλοντας τὸ παρουσιάζουν συντελεσμένο.