Επιρρήματα

Ἄκλιτα μέρη τοῦ λόγου

1. Ἐπιρρήματα

Λέγονται οἱ ἄκλιτες λέξεις ποὺ προσδιορίζουν κυρίως τὰ ῥήματα καὶ φανερώνουν τόπο, χρόνο, ποσό, βεβαίωση ἤ ἄρνηση κτλ.

Τὰ ἐπιρρήματα κατὰ τὴ σημασία τους εἶναι:

1. τοπικά (ὅσα σημαίνουν τόπο): ποῦ;, πῇ;, ποῖ;, ὅπου, ἔνθα, ἐνθάδε, ἐκεῖ, αὐτοῦ, ἄνω, κάτω, ἐγγύς, ἔσω, ἔξω κ.ά.
2. χρονικά (ὅσα σημαίνουν χρόνο): πότε;, ὅτε, τότε, ὁπηνίκα, πηνίκα;, ποτέ(=κάποτε), νῦν, πρίν, ἔπειτα, πάλαι, χθές, σήμερον, αὔριον, αὖ, αὖθις(=πάλι) κ.ά.
3. τροπικά (ὅσα σημαίνουν τρόπο): πῶς;, πῇ;, οὕτω(ς), ὧδε(=ἔτσι), ὅπως, ὡς(=καθώς), ὥσπερ, εὖ, καλῶς, κακῶς, σωφρόνως κ.ά.
4. ποσοτικά (ὅσα σημαίνουν ποσό): πόσον;, ὅσον, τόσον, ὁπόσον, πολύ, μάλα, ἄγαν, λίαν, πάνυ, σφόδρα, ὀλίγον, ποσάκις, τοσάκις, πολλάκις, δίς, τρίς, τετράκις κτλ.
5. βεβαιωτικά (ὅσα σημαίνουν βεβαίωση): ναί, μάλιστα, δή(=βέβαια), δῆτα(=βέβαια, χωρὶς ἀμφιβολία), ἦ(=ἀλήθεια) κ.ά.
6. ἀρνητικά (ὅσα σημαίνουν ἄρνηση): οὐ, μή
7. διστακτικά (ὅσα σημαίνουν δισταγμό): ἆρα(=ἄραγε), μῶν(=μῆπως), τάχα, ἴσως κ.ά.

Συσχετικὰ ἐπιρρήματα

Ἀπὸ τὰ τοπικά, χρονικά, τροπικά καὶ ποσοτικὰ ἐπιρρήματα:

1. ὅσα εἰσάγουν ἐρώτηση λέγονται ἐρωτηματικά
2. ὅσα ἔχουν ἀόριστη σημασία λέγονται ἀόριστα
3. ὅσα σημαίνουν δείξιμο λέγονται δεικτικά
4. ὅσα αναφέρονται σὲ λέξη ἄλλης πρότασης λέγονται ἀναφορικά.

Τὰ ἐρωτηματικά, τὰ ἀόριστα, τὰ δεικτικά καὶ τὰ ἀναφορικὰ ἐπιρρήματα λέγονται μαζὶ συσχετικὰ ἐπιρρήματα.

Πίνακας συσχετικῶν ἐπιρρημάτων

	Ἐρωτηματικά	Ἀόριστα	Δεικτικά	Ἀναφορικά
τοπικά (γιὰ στάση σ’ ἕναν τόπο)	ποῦ;	πού(=κάπου)	ἐνθάδε, ἐνταῦθα, αὐτοῦ, ἐκεῖ	οὗ(=ἐκεῖ ὅπου), ὅπου, ἔνθα, ὅθι
τοπικά (γιὰ κίνηση ἀπὸ ἕναν τόπο)	ποῖ;(=πρὸς ποιὸ μέρος;)	ποί(=κάπου, πρὸς κάποιο μέρος)	ἐνθάδε, ἐνταῦθα, αὐτόσε, ἐκεῖσε	οἷ, ὅποι(=πρὸς τὰ ἐκεῖ ὅπου, ἔνθα
τοπικά (γιὰ κίνηση πρὸς ἕναν τόπο)	πόθεν;	ποθέν(=ἀπὸ κάποιο μέρος)	ἐνθένδε(=ἀπὸ ἐδώ), ἐντεῦθεν, ἐκεῖθεν	ὅθεν(=ἀπ’ ὅπου), ὁπόθεν, ἔνθεν
χρονικά	πότε; πηνίκα;(=κατὰ ποιὰ ὥρα;)	ποτέ(=κάποτε)	τότε, τηνίκα, τηνικάδε, τηνικαῦτα(=ἐκείνη τὴν ὥρα)	ὅτε, ὁπότε, ἡνίκα, ὁπηνίκα(=τὴν ὥρα πού)
τροπικά	πῶς;	πώς(=κάπως)	οὕτω(ς), ὦδε(=ἔτσι, ὡς ἐξῆς)	ὡς(=ὅπως), ὥσπερ(=ὅπως ἀκριβῶς), ὅπως
τοπικὰ ἤ τροπικά	πῇ;(=σὲ ποιὸ μέρος; ποῦ; - ἤ πῶς;)	πῄ(=σὲ κάποιον τόπο, κάπου - ἤ κάπως)	τῇδε, ταύτῃ(=σ’ αὐτὸν τὸν τόπο, ἐδώ - ἤ ἔτσι)	ᾖ, ὅπῃ(=ὅπου - ἤ ὅπως)
ποσοτικά	πόσον;		τόσον, τοσόνδε, τοσοῦτον	ὅπου, ὁπόσον